Tematy seminariów - rok 2005

• Poniedziałek 14 listopada 2005: godz. 10:00
mgr Tomasz Sulej (IPAL):

Zmienność morfologiczna płazów tarczogłowych i jej przyczyny

Zmienność wewnątrzgatunkowa u dzisiejszych płazów jest coraz częściej przedmiotem badan prowadzonych przez biologów ewolucyjnych i ekologów. Ukazuje się wiele prac dotyczących zmienności genetycznej, ale także ontogenetycznej i fenotypowej. Na wszystkie wymienione rodzaje zmienności działa dobór naturalny, a przez to są one materiałem dla ewolucji.

Na przykładzie późno triasowego płaza z Krasiejowa, będą omówione różne rodzaje zmienności, słabo poznanej dla tej grupy zwierząt. Na podstawie pomiarów dokonanych na 66 czaszkach tego gatunku, będzie przedstawione stabilizujące działanie doboru, a także jego zmienność ontogenetyczna.

---

• Poniedziałek 7 listopada 2005: godz. 10:00
dr Marcin Machalski (IPAL):

Skafity późnego mastrychtu i wczesnego danu środkowej Europy: taksonomia, ewolucja i wymieranie

Tematem wystąpienia są skafity (amonity, głowonogi) późnego mastrychtu i najwcześniejszego danu z kluczowych profili środkowej Europy: okolic Maastricht w Holandii i Belgii, Hemmoor w Niemczech, Stevns Klint na Zelandii oraz Jutlandii w Danii, Wyżyny Lubelskiej w Polsce oraz okolic Lwowa na Ukrainie. Ogółem wyróżniono trzynaście taksonów skafitów: Hoploscaphites constrictus lvivensis subsp. nov., H. c. crassus, H. c. johnjagti subsp. nov., H. tenuistriatus, H. pungens, H. schmidi, Hoploscaphites sp. ex gr. pungens-schmidi, H. felderi, H. sp. ex gr. waagei-angmartussutensis, Acanthoscaphites (Euroscaphites) varians varians, A. (E.) varians blaszkiewiczi, A. (E.?) verneuilianus oraz A. (E.?) sp. aff. verneuilianus. U szeregu form wykazano występowanie dymorfizmu płciowego. Ponadto wysunięto hipotezę polimorfizmu rozwojowego samców dla wyjaśnienia zależnej od rozmiarów zmienności urzeźbienia mikrokonch H. c. crassus. Ze względów metodologicznych (niedostateczna ilość okazów) trudno odtworzyć obraz wymierania większości europejskich skafitów. Dostępne dane wskazują jednak, że linia ewolucyjna Hoploscaphites constrictus przetrwała bez zakłóceń do samego końca kredy, a nawet przekroczyła granicę kreda-paleogen (K-Pg). Ten ostatni wniosek dokumentują znaleziska skafitów z wczesnodańskiego wapienia cericjowego w Stevns Klint w Danii. Ostatnie mastrychckie populacje linii ewolucyjnej Hoploscaphites constrictus, zaliczone do podgatunku temporalnego H. c. johnjagti subsp. nov., są zdominowane przez osobniki o wydatnym urzeźbieniu komory mieszkalnej. Może to stanowić odzwierciedlenie wzmożonego nacisku ze strony drapieżników, pośrednio związanego z mastrychcką regresją morza. Następujące po sobie segmenty linii ewolucyjnej Hoploscaphites constrictus, a mianowicie Hoploscaphites constrictus lvivensis subsp. nov., H. c. crassus, oraz H. c. johnjagti subsp. nov., są użytecznymi narzędziami stratygraficznymi do podziału utworów górnego mastrychtu. Na przykład obecność H. c. johnjagti subsp. nov. pozwala zidentyfikować utwory najwyższego mastrychtu na obszarze Wyżyny Lubelskiej i przeprowadzić ich korelację wiekową z reperowym profilem Stevns Klint w Danii.

---

• Poniedziałek 17 października 2005: godz. 12:00
mgr Błażej Błażejowski (IPAL):

Otwornice późnego paleozoiku południowego Spitsbergenu

Przedmiotem studiów jest zespół otwornic bentosowych z osadów górnego karbonu i dolnego permu formacji Treskelodden. Skały tej formacji, zbudowanej z wzajemnie przeławicajacych się utworów klastycznych i węglanowych, odsłaniają się na zboczach Hyrnefjellet, oraz Półwyspu Treskelen na południowym Spitsbergenie. Zespół otwornic (Tetrataxis paraminina; Globivalvulina granulosa; Raphconilia; Geinitzina postcarbonica; Protonodosaria; Bradyina; Pseudofusulinella moorei; Schellwienia arctica), pozwolił ustalić wiek badanych osadów na najwyższy karbon (gżel) - dolny perm (asselsk-sakmar). Otwornice wykorzystano również do korelacji stratygraficznej poszczególnych odsłonięć. Przedstawiono scenariusz ewolucyjny dla rodzaju Raphconilia (Brenckle & Wahlman, 1996) na tle wczesnej historii ewolucyjnej fuzulin Pseudovidalinidae.

<< powrót